Etz Ha Hayim Sinagogu giriş kapısı


Ortaköy'de bulunan adı hayat ağacı anlamına gelen sinagog bu geleneksel isme Bizans ve Osmanlı dönemine ait birçok sinagog'da tesadüf edilir. Ortaköy'de 1600'lü senelerden bu yana Musevi vatandaşlarımızın yaşadığı bilinmektedir ve muhtemelen aynı ismi taşıyan bir sinagogları olduğu bilinmektedir. Ortaköy Musevi nüfusu 1618 bedesten yangını sonucu daha da artmıştır. Eremya çelebi tarafından verilen bilgiye göre 17. yüzyıl'da halkın çoğunluğunu Musevilerin oluşturduğu bilinmektedir. 1660 ve 1718 İstanbul yangınları sonucu nüfus daha da artmıştır. Fakat Ortaköy'de bu talihsiz yangın furyasından nasibini almakta gecikmemiştir. 1707 tarihli bir belgeye göre 1703 senesinde sinagog'un bir yangın geçirip ağır hasar aldığı anlaşılmaktadır. 1707 tarihli bir ferman ile sinagog tadilden geçmiştir. Sinagog'un 1813'de geçirdiği ikinci büyük yangın sonrası tamir izni 12 kasım 1825'de verilmiştir. Fotoğrafta görülmekte olan iki sütunlu kemerli kapı 1915'de Eliyahu Ben Yitzhak Kamhi tarafından yaptırılmıştır.
1 ekim 1914 Musevilerin büyük oruç gecesi çıkan yangından geriye sadece bahçede görülebilen ehal adlı dolap kalmıştır.
Şu an mevcut sinagog eskisinin midraş (medrese) bölümüdür. Sinagog'un daha önce ahşap olan ehal'ı 1977'de Viktorya Azuz'un kardeşi Avram Azuz anısına mermerden yaptırılmıştır...1992